Rocky Linux Nedir?

Linux dünyası, farklı ihtiyaçlara ve kullanım alanlarına yönelik birçok dağıtım sunar. Masaüstü kullanıcılarına hitap eden çeşitlerin yanı sıra, sunucular, iş istasyonları ve kurumsal ortamlar için özel olarak geliştirilmiş dağıtımlar da bulunur. Bu alanda uzun yıllar boyunca Red Hat Enterprise Linux (RHEL) ile ikili uyumluluğu sayesinde CentOS lider konumdaydı. Ancak CentOS projesinin yön değiştirmesiyle oluşan boşluğu doldurmak üzere ortaya çıkan dağıtımlardan biri olan Rocky Linux, kısa sürede güvenilir bir alternatif olarak öne çıkmıştır. Peki, Rocky Linux tam olarak nedir ve neden kurumsal dünya için bu kadar önemlidir?

Rocky Linux’un Doğuşu: CentOS Mirası ve Topluluk Tepkisi

Rocky Linux’un hikayesi, 2020 yılı sonunda CentOS projesinin aldığı kritik bir kararla başlar. CentOS Linux, RHEL’in kaynak kodlarından derlenen ve RHEL ile ikili uyumlu, ücretsiz bir dağıtımdı. Bu özelliği sayesinde birçok şirket ve kullanıcı için RHEL’in kararlılığını ve güvenilirliğini herhangi bir lisans maliyeti olmadan sunuyordu. Ancak CentOS projesi, RHEL’in kararlı sürümünün bir “yeniden derlemesi” olmaktan çıkıp, RHEL’in gelecekteki sürümleri için bir “deneme tahtası” niteliğinde olan CentOS Stream’e odaklanacağını duyurdu. Bu değişiklik, özellikle üretim ortamlarında kararlılık ve öngörülebilirlik arayan birçok CentOS kullanıcısı için büyük bir hayal kırıklığı yarattı.

İşte tam bu noktada, CentOS’un orijinal kurucularından biri olan Gregory Kurtzer, topluluk odaklı, özgür ve CentOS Linux’un misyonunu devam ettirecek yeni bir projenin duyurusunu yaptı: Rocky Linux. Adını, CentOS’un diğer kurucu ortağı Rocky McGaugh’dan alan Rocky Linux, kısa sürede geniş bir topluluk desteği kazandı ve hızlı bir şekilde geliştirilmeye başlandı.

Amacı ve Hedef Kitlesi: Kurumsal Kararlılık Arayanlar

Rocky Linux’un temel amacı, Red Hat Enterprise Linux (RHEL) ile “bug-for-bug” (hataya kadar uyumlu) ikili uyumluluk sunan, özgür, açık kaynaklı ve topluluk odaklı bir kurumsal sınıf Linux dağıtımı sağlamaktır. Bu, Rocky Linux’un RHEL’in kaynak kodlarından derlendiği ve RHEL üzerinde çalışan yazılımların ve sistem yapılandırmalarının Rocky Linux üzerinde de sorunsuz bir şekilde çalışacağı anlamına gelir.

Rocky Linux’un hedef kitlesi oldukça belirgindir:

Şirketler ve Kurumlar: Kararlı, güvenilir ve uzun süreli desteğe sahip bir sunucu platformuna ihtiyaç duyan işletmeler. RHEL’in maliyetinden kaçınmak isteyen veya açık kaynaklı çözümleri tercih eden kurumlar için idealdir.
Sistem Yöneticileri: RHEL tabanlı sistemleri yönetme deneyimine sahip olan ve benzer bir ortamda çalışmayı tercih eden profesyoneller.
Geliştiriciler: Kurumsal düzeyde test edilmiş ve stabil kütüphaneler ve araçlar üzerinde yazılım geliştirmek isteyenler.
Eğitim Kurumları: Öğrencilere kurumsal düzeyde Linux sistemleri üzerinde pratik yapma imkanı sunmak isteyen üniversiteler ve meslek okulları.
CentOS Kullanıcıları: CentOS Linux’un kapanmasıyla alternatif arayışına giren ve benzer bir deneyim arzulayan geniş kullanıcı tabanı.

Rocky Linux, özellikle sunucu ortamları, bulut bilişim, yüksek performanslı hesaplama (HPC) ve sanallaştırma platformları için tercih edilmektedir. Masaüstü kullanımı için de uygundur ancak genellikle sunucu tarafındaki gücüyle öne çıkar.

Öne Çıkan Özellikler ve Avantajlar

Rocky Linux’u kurumsal dünya için önemli kılan ve tercih edilmesini sağlayan bir dizi özellik ve avantaj bulunmaktadır:

RHEL ile İkili Uyumluluk: Rocky Linux’un en önemli özelliğidir. Bu, RHEL için geliştirilmiş veya RHEL üzerinde çalışması beklenen yazılımların ve sürücülerin Rocky Linux üzerinde de sorunsuz çalışmasını garanti eder. Bu uyumluluk, CentOS Linux’tan veya RHEL’den Rocky Linux’a geçişi oldukça kolaylaştırır.
Kurumsal Düzeyde Kararlılık: RHEL’in stabil kod tabanından türetildiği için, üretim ortamları için gereken yüksek düzeyde kararlılık ve güvenilirlik sunar.
Uzun Süreli Destek (LTS): Tıpkı RHEL gibi, Rocky Linux de her ana sürüm için uzun yıllar boyunca (genellikle 10 yıl) güvenlik güncellemeleri ve hata düzeltmeleri sağlar. Bu, kurumsal kullanıcıların sistemlerini uzun süre güvenle kullanabilmelerini garanti eder.
Topluluk Odaklı ve Şeffaf Gelişim: Rocky Linux, tamamen topluluk tarafından yönetilir ve geliştirilir. Geliştirme süreçleri şeffaftır ve herkesin katkıda bulunmasına açıktır. Bu model, dağıtımın kullanıcı ihtiyaçlarına duyarlı olmasını sağlar.
Ücretsiz ve Açık Kaynak: Tamamen ücretsizdir ve açık kaynaklıdır. Herhangi bir lisans veya abonelik ücreti gerektirmez. Bu, özellikle büyük ölçekli dağıtımlarda önemli maliyet avantajı sağlar.
Güvenlik Odaklı: RHEL’in güvenlik odaklı yapısını miras alır. SELinux (Security-Enhanced Linux) gibi güçlü güvenlik özellikleri varsayılan olarak etkindir ve düzenli güvenlik güncellemeleriyle sistem korunur.
DNF Paket Yöneticisi: RHEL 8 ve sonraki sürümlerinde kullanılan modern DNF (Dandified Yum) paket yöneticisini kullanır. DNF, yazılım yükleme, güncelleme, kaldırma ve bağımlılık yönetimini kolaylaştırır ve performanslıdır. Komut satırından dnf install paket_adı, dnf update gibi komutlarla paket yönetimi yapılır.
Çeşitli Mimarileri Destekleme: x86-64’ün yanı sıra ARM64 (aarch64), IBM Z (s390x) ve PowerPC (ppc64le) gibi farklı işlemci mimarilerini de destekler.
Geniş Kurumsal Kullanım Alanları: Sunucular, veritabanı sistemleri, web sunucuları, e-posta sunucuları, dosya sunucuları, konteyner platformları (Docker, Kubernetes) ve sanallaştırma ortamları gibi birçok kurumsal senaryoda güvenle kullanılabilir.

CentOS Stream ve RHEL ile Farklılıkları

CentOS Stream vs. Rocky Linux: En önemli fark, CentOS Stream’in RHEL’in gelecekteki bir sürümünün “önizlemesi” gibi davranan yuvarlanan bir sürüm (rolling release) olmasıdır. Bu, CentOS Stream’in RHEL’den daha güncel yazılımlar içerebileceği ancak kararlılık açısından RHEL ve Rocky Linux kadar güvenilir olmayabileceği anlamına gelir. Rocky Linux ise RHEL’in yayınlanmış kararlı sürümlerinden derlenen “aşağı akış” (downstream) bir dağıtımdır ve kararlılığa odaklanır.
RHEL vs. Rocky Linux: Temel işlevsellik ve ikili uyumluluk açısından Rocky Linux ve RHEL neredeyse aynıdır. Ancak aralarındaki temel farklar şunlardır:
- Maliyet: RHEL ücretli bir ticari üründür ve kullanım için Red Hat aboneliği gerektirir. Rocky Linux tamamen ücretsizdir.
- Destek: RHEL, Red Hat tarafından profesyonel, ücretli destek sunar. Rocky Linux ise topluluk desteklidir (forumlar, belgeler) ancak üçüncü taraf şirketlerden ücretli profesyonel destek de alınabilir.
- Marka ve Ekosistem: RHEL, Red Hat’in geniş kurumsal ekosisteminin bir parçasıdır ve Red Hat’in diğer ürünleri ve hizmetleriyle entegre çalışır. Rocky Linux, topluluk odaklıdır ve daha bağımsızdır.

Dezavantajları

Yeni Bir Dağıtım Olması: CentOS Linux’a kıyasla daha yeni bir dağıtımdır. Her ne kadar hızla olgunlaşsa ve büyük destekçilere sahip olsa da, uzun vadeli geleceği ve topluluk dinamikleri zamanla daha da netleşecektir.
Topluluk Desteği: Ücretli profesyonel destek seçenekleri bulunsa da, birincil destek kaynağı topluluktur. Çok acil ve kritik kurumsal sorunlarda, Red Hat’in 7/24 profesyonel desteği kadar hızlı çözüm bulunamayabilir (ancak aktif topluluk genellikle hızlı yanıt verir).
En Son Yazılımların Hemen Gelmemesi: RHEL’in kararlı sürümünü temel aldığı için, en güncel yazılım versiyonları (özellikle masaüstü uygulamaları veya geliştirme araçlarının en son sürümleri) rolling release dağıtımları kadar hızlı depolara gelmez. Kararlılık önceliklidir.
Masaüstü Kullanımı İçin Daha Az Özellik: Çoğunlukla sunucu kullanımı için optimize edildiği için, masaüstü kullanıcılarına yönelik “kutudan çıktığı gibi” gelen yazılımlar veya görsel iyileştirmeler diğer bazı dağıtımlar kadar zengin olmayabilir (ancak çeşitli masaüstü ortamları kurulabilir).

Sonuç

Rocky Linux, CentOS Linux’un kapanmasıyla kurumsal açık kaynak dünyasında oluşan önemli bir boşluğu doldurmayı başarmış, güvenilir ve güçlü bir Linux dağıtımıdır. RHEL ile tam ikili uyumluluğu, uzun süreli desteği, kararlılığı ve topluluk odaklı yapısı sayesinde, özellikle sunucu ortamları ve kurumsal iş yükleri için cazip bir alternatif sunar.

Ücretsiz ve açık kaynaklı olması, şirketlerin maliyetlerini düşürmesine yardımcı olurken, DNF paket yöneticisi ve sağlam güvenlik özellikleri güvenilir bir platform sağlar. Her ne kadar CentOS kadar uzun bir geçmişe sahip olmasa da, arkasındaki aktif topluluk ve kararlı geliştirme süreciyle Rocky Linux, kurumsal Linux ekosisteminde kendine sağlam bir yer edinmiştir.

Görünüm: 26